Halkla İlişkiler Tanımları

Üniversite tercihlerinde Sözel Bölüm öğrencileri için fazla seçim hakkı olmamasına karşı ve kafalarında ki acabalardan dolayı Halkla İlişkiler ile alakalı bir bilgi topluluğunu paylaşmak istedim.Dün katılmış olduğum bir seminerde sözel öğrencilerinin Halkla İlişkilerden kaçtığını fark ettim.Sorduğumda Tarih Coğrafya gibi bölümlere yönelmişler.Kafalarında o kadar soru işaretleri dolu iken kim olsa aynısını yapardı bence.Yöneltilen sorularda abi biz çekiniyoruz, korkuyoruz, sosyalleşemedik gibi kimisi bilgisayar kullanmasını bilmiyorum, karşımdaki ile iletişim kurmakta güçlük çekiyorum gibi sayısız sorulara maruz kaldım.Biz bu halde nasıl Halkla İlişkiler okuyabiliriz diye adeta kendilerine eziyet ediyorlardı.Konuşmama başlamadan önce sordum öğrencilere kaçınız İletişim Fakültelerini tercih edeceksiniz? Ellerini kaldırdıklarında saymak hiçde zor olmadı. 3-5 kişi... Sonra Halkla İlişkileri seçmek isteyen kaç kişi olduğunu bu 3-5 kişiye sordum.İçlerinden sadece 2 kişi biz seçmek istiyoruz ama puanlarımız yetecek mi diye kafaları dolup taşmış.Açikcası 50 kişi içinden bu kadar az olmasına anlam veremedim.Anladım ki Halkla İlişkilerin ne olduğunu ne yaptığını bilmemekteler.Konuşmama başladığımda gayet sakin bir o kadar da heyecanlı bir şekilde Halkla İlişkilerin işlevinden çok eğlenceli kısımlarını anlatmaya başladım.Bir baktım ki anlat anlat herşeyi anlatıvermişim.Çünkü Halkla İlişkiler baştan sona bir eğlenceden ibaret kendi açımdan.Yaklaşık iki saat karşılıklı görüştük anlattık sorularına cevap verdik öğrencilerimizin.Seminer bittiğinde öğrencilerin yarısından fazlası tercihlerini bir kenara bırakıp yanıma geldiler.Bize daha detaylı anlatırmısın diye sorduklarında gecemiz bu şekilde ilerledi ve bu arkadaşları doğru yönde seçim yapmalarına yönlendirdiğimi düşünüyorum.Tercih zamanı tekrardan öğrencileri kardeşlerimize bir ışık tutmak babından Halkla İlişkilerin daha çok ne olduğunu neler yaptığını anlatmak paylaşmak istedim...

Saygılarımla...
Bedii Durmuş (İletişim Mühendisi)

Birden fazla bilim dalı ile beslenen, bu bilimlerin verileriyle senteze ulaşan halkla ilişkiler kavramı üzerinde, uzun süre tam bir görüş birliğine varılamaması, kavramın sosyal bilimlerin alt dalları içinde yorumlanmasına neden olmaktadır.
  

Yönetime danışmanlık işlevi ve pazarlama iletişimine verdiği desteğin yanında, çok farklı alanlara uygulanabilen halkla ilişkiler, birlikte düşünüldüğü komşu dallarla ilişkili olduğu kadar aynı zamanda bağımsız bir faaliyet alanıdır.
 
Kavramın tarih içinde geçirdiği değişim, komşu dallarla olan iç içeliği ve özellikle çok farklı alanlara uygulanabilir olması, tek bir tanım üzerinde birleşilmesini güçleştiren temel nedenlerdir.
 
Kavram üzerinde geniş bir görüş birliğine varılamamış olması, Foundation for Public Relations Research and Education’u geniş çaplı bir araştırmaya yöneltmiş, bu çalışmada, halkla ilişkiler kavramının çevresel faktörler ve son yetmiş beş yılda yaşanan değişimlerden nasıl etkilendiği araştırılmıştır. 1906–1976 tarihleri arası dikkate alınarak yapılan araştırmada 65 uzman çalışmış ve 472 tanımın analizi ışığında varılan tanıma göre, halkla ilişkiler, “bir işletme ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı, oluşturmaya ve sürdürmeye yardımcı olan ayrıcalıklı bir yönetim görevidir” sonucu çıkmıştır.
 
Bu araştırma sonucuna göre Halkla İlişkiler:
- Uzmanlık gerektirir.
- Bir yönetim görevidir ve uzmanlar tarafından yerine getirilmelidir.
- Kamuoyunun etkisinin farkında olarak çeşitli gruplar arasında iletişimi düzenler.
- Hedef kitlenin davranışları hakkında yönetimi bilgilendirir, kuruluşun gerek duyduğu araştırmaları yaparak önerilerde bulunur.
- Kuruluşun kar amacı yanında sosyal sorumluluğunun da olduğunu kanıtlayacak biçimde davranmasına yardımcı olur.
- Kamuoyu araştırmaları ve diğer araştırma yöntemleri ile çeşitli iletişim araçlarından yararlanır.
- Gerek danışman firma, gerekse kuruluş içi halkla ilişkiler birimi olsun, yönetimin bir parçası olarak faaliyet gösterir.
 
Bazı yayınlarda bulunan ve uluslararası alanda geçerliliği kabul edilen tanımlardan bazıları şunlardır:
 
* Halkla ilişkiler, kişinin ya da bir kurumun halkla ilgisini geliştirme ve anlama yolundaki çabalardır. (Encylopedia Britannica, Cilt 18 )
 
* Kişi, şirket ya da bir kurumla halk arasındaki karşılıklı anlayış ve iyi niyeti geliştirme bilim ya da sanatıdır. (Webter’s New Collegiate Dictionary)
 
* Bir sanayi kolu, sendika, şirket, meslek grubu, hükümet ya da bir başka kuruluşun; müşteri, işçi, ortak gibi özel kamu grupları ya da geniş anlamıyla halk ile sağlam ve verimli bağlar kurup bunları geliştirerek, kendisini çevresine yerleştirme ve topluma tanıtma için giriştiği çabalar. (Webter’s New International Dictionary)
 
* Halkı, haberleşme yoluyla bir kuruluşun lehinde düşünmeye, onu desteklemeye, güçlüklerle karşılaşsa da onu uzun süre yılmadan denemeye teşvik etmek, bu yolda etkilemek. (Prof. Byron Christian)
 
*  Bir kuruluşun kişiliği, siyaseti ve bu siyaseti uygulama çabası. (Yazar Herbert  Baus)
 
*  PR, güdülecek politikayı, sunulacak hizmetleri, yapılacak işleri, bireyler ve grupların yararlarına uygun şekilde planlamak için sürekli olarak geliştirilen bir oluşumdur. Yararları düşünülen bireyler ve grupların, bu oluşumu gerçekleştirecek kişi ve kurumlara gösterecekleri iyi niyet ve güven, PR çabasının başlıca amacıdır. PR bu düşünceler göz önünde tutularak hazırlanan politikaların, uygulanan hizmetlerin ve çabaların iyice anlaşılmasına, halk tarafından anlayış ve kabul görecek bir iş programının izlenmesine yardım eder. (Prof. Emerson Reck)
 
*  PR, çeşitli insan grupları arasında karşılıklı yararların korunmasını sağlayacak uyumu yerleştirme sanatıdır. Kamu veya özel şirket ya da başka bir kuruluşun, eylem alanına giren kişiler veya gruplarla, karşılıklı yararları göz önünde tutarak güçlü bir denge kurma işlevidir. (Scott M. Cutlip)
 
*  Belirtilmiş hedef kitleleri etkilemek için hazırlanmış, planlı, inandırıcı haberleşme çabasıdır. (John Marston, The Nature of Public Relations)
 
*  Bir kuruluşu, çalışanlara, müşterilere, ilgili olduğu kişilere sevdirme ve saydırma sanatıdır. (Sam Black, Practical Public Relations)
 
*  Halkla ilişkiler, yöneticiliğin, halkın davranışlarını değerlendiren kişinin ya da kuruluşun güttüğü politika ve eylemleri kamu yararı ile bağdaştıran ve halkın anlayış ve desteğini kazanacak bir iş programı düzenleyip uygulayan yanıdır. (Public Relations News)
 
*  Halkı belirli bir tutumu kabule ya da belirli bir uygulama yolunu izlemeye inandırma sanatıdır ve yöneticilikle sıkı bağlantısı vardır. (Howard Stephenson, Public Relations Practices)
 
*  Halkla ilişkiler, özel ya da tüzel kişilerin belirtilmiş kitlelerle dürüst ve sağlam bağlar kurup geliştirerek onları olumlu inanç ve eylemlere yöneltmesi, tepkileri değerlendirerek tutumuna yön vermesi, böylece karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler sürdürme yolundaki planlı çabaları kapsayan bir yöneticilik sanatıdır. (Dr. Alaeddin Asna, Public Relations)
 
*  Kuruluş yöneticilerinin programlarını uygulayabilmek, hem kuruluş hem de halka hizmet verebilmek için eğilimleri, istekleri analiz etmek ve sonuçlarını tahmin etmeye yönelik sosyal bilim ve sanattır. (Moris R. Botman, Public Relations Carrers)
 
*  Bir kuruluş ile hedef kitlesi arasında iyi niyet ve karşılıklı anlayışa dayalı ilişkileri sürdürmeye yönelik, önceden planlanmış çabalardır. (Frank Jefkins, Public Relations)
 
*  Karşılıklı yarar sağlayan iki yönlü iletişime dayalı, dürüst ve sorumlu uygulamalarla kamuoyunu etkilemeye yönelik planlı çabalardır. (Cutlip, Center ve Brom, Effective Public Relations)
 
*  Halkla ilişkiler, kuruluş ile hedef kitlesi arasındaki iletişim yöntemidir. (James Grunig, Fraiser Seitel, The Practice of Public Relations)
 
Kişi ya da kuruluşun amaçlarını gerçekleştirmesine yardımcı olan, önem sırası kimi zaman tüketici, kimi zaman dağıtımcı ve çalışanlar gibi, kuruluşun yapısına göre değişkenlik gösteren hedef kitlelerle gerçekleştirilen stratejik iletişim yöntemidir. (F: Balta Peltekoğlu, Halkla İlişkiler Nedir?)
 
Bu tanımlardan yola çıkarak çıkardığım sonuca göre, Halkla İlişkiler,
“Kişi ya da kurumların hedef kitlesi ile iletişimini sağlayan, kendisini hedef kitleye tanıtma ve hedef kitlesini de tanıma yönünde iki yönlü iletişime dayanan, dürüst ve planlı faaliyetleri kapsayan, uzmanlık gerektiren bir yöneticilik sanatıdır” diyebiliriz.
 
Kaynaklar:  
Prof. Dr. Filiz Balta Peltekoğlu, Halkla İlişkiler Nedir?, Geliştirilmiş 2.b., İstanbul: Beta Yayınları, 2001,s.1.
Dr. Alaeddin Asna, Public Relations Temel Bilgiler, 2.b. İstanbul: Der Yayınları, 1998, s.11.